Θεολογική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 60 χρόνια προσφοράς στην Ιερά επιστήμη (1946 – 2006)

Θεολογική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

60 χρόνια προσφοράς στην Ιερά επιστήμη (1946 – 2006)

Στο κεντρικότερο σημείο της συμπρωτεύουσας, επί της λεωφόρου Εγνατίας και απέναντι από την κύρια είσοδο των κτηριακών εγκαταστάσεων της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, βρίσκεται το μέγαρο όπου στεγάζεται η Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η τροφός Σχολή πολλών από τους Ιεράρχες του Οικουμενικού Θρόνου και της Ελλαδικής Εκκλησίας, πρόσφατα συμπλήρωσε 60 χρονιά ουσιαστικής προσφοράς στην επιστήμη της Θεολογίας και στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η ιστορία της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Το 1926, ο νόμος 3341, περί ιδρύσεως ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος, στη πόλη της Θεσσαλονίκης (14 χρόνια μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους), αναφέρει ως πρώτη Σχολή στο υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο, τη Θεολογική. Ιδιαίτερα σημαντική στην ίδρυση της Σχολής, ήταν η συμβολή του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Γεννάδιου (του Αλεξιάδη), τόσο με έγγραφα του προς το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων όσο και με παραστάσεις του στην Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το Μάρτιο του 1942 εξελέγησαν οι πρώτοι 6 τακτικοί καθηγητές αλλά λόγω και των δυσκολιών του Πολέμου, η σχολή δεν μπόρεσε να λειτουργήσει. Η δομή και η διάρθρωση της Θεολογικής Σχολής του αρτισύστατου Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, έγινε σύμφωνα με τα πρότυπα της αντίστοιχης σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με Διάταγμα του 1945 καθορίστηκαν οι τακτικές έδρες της Σχολής: 1) Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας 2) Εισαγωγής & Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης 3) Εισαγωγής & Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης 4) Γενικής Εκκλησιαστικής Γραμματολογίας 5) Δογματικής & Συμβολικής 6) Κατηχητικής & Εγκυκλοπαιδείας της Θεολογίας 7) Ομιλητικής & Λειτουργικής. Το 1946 προστέθηκαν και οι τακτικές έδρες: 1) Ιστορίας των χρόνων της Καινής Διαθήκης 2) Ηθικής, Απολογητικής & Εισαγωγής στη Φιλοσοφία 3) Κανονικού Δικαίου & Ποιμαντικής 4) Χριστιανικής & Βυζαντινής Αρχαιολογίας και οι έκτακτες έδρες: 1) Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδος 2) Ιστορίας των Σλαβικών & λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών 3) Θρησκειολογίας 4) Αγιολογίας & Υμνολογίας. Το 1971 η Σχολή απέκτησε επιτέλους το δικό της αυτόνομο κτήριο στην πανεπιστημιούπολη, με σπουδαστήρια – αναγνωστήρια, βιβλιοθήκες, γραφεία καθηγητών, γραμματεία και το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και βρίσκεται στον τελευταίο όροφο του μεγάρου. Με το νόμο 1268 του 1982, η Σχολή διαιρέθηκε σε δύο αυτοτελή τμήματα: α) στο Τμήμα Θεολογίας β) στο τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, τα οποία λειτουργούν αυτόνομα, έχουν τα δικά τους προγράμματα σπουδών και διοικούνται από τις γενικές τους συνελεύσεις.

Οι επίτιμοι Διδάκτορες της Σχολής

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών που πέρασαν από την ίδρυση της, η Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ομόφωνη απόφαση των καθηγητών της, αποφάσισε να απονείμει τον τιμητικό τίτλο του Επίτιμου Διδάκτορα σε πολλές και διακεκριμένες προσωπικότητες της Θεολογικής Επιστήμης, Έλληνες ή αλλοδαπούς κληρικούς ή λαϊκούς. Κατά χρονολογική σειρά Επίτιμοι Διδάκτορες της Σχολής ανακηρύχθηκαν: ο Βασιλεύς των Ελλήνων Παύλος (1955), ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Α΄ (1955), ο διαπρεπής Ρώσος ορθόδοξος ιερέας της διασποράς π. Γεώργιος Φλορόφσκι (1959), ο Επίσκοπος Κατάνης Κασσιανός (1959), ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών – Ακαδημαϊκός Νικόλαος Λούβαρις, ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών – Ακαδημαϊκός Γεώργιος Σωτηρίου (1959), ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αμίλκας Αλιβιζάτος (1959), ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών – Ακαδημαϊκός Παναγιώτης Μπρατσιώτης (1966), ο καθηγητής της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Ιωάννης Παναγιωτίδης (1966), ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Τρεμπέλας (1967), ο Ρώσος ορθόδοξος θεολόγος φιλόσοφος καθηγητής Paul Evdokimof (1968), ο καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας του Βουκουρεστίου Liviu Stan (1968), ο γενικός διευθυντής Θρησκευμάτων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων – καθηγητής και Ακαδημαϊκός Ιωάννης Καρμίρης (1973), ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου & Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος (1975), ο Πατριάρχης Αντιοχείας Ηλίας Δ΄ (1976), ο Ρουμάνος Ορθόδοξος ιερέας – καθηγητής – Ακαδημαϊκός π. Δημήτριος Στανιλόαε (1976), ο καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας του Λένινγκραντ Νικολάϊ Δημητρίεβιτς Ουσπένσκυ (1979), ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Μελίτων (1984), ο Μητροπολίτης Μύρων Χρυσόστομος (1984), ο Μητροπολίτης Σάρδεων Μάξιμος (1984), ο Μητροπολίτης Ελβετίας Δαμασκηνός (1985), ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Β΄ (1996), ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος (1997), ο Άρχων Μεγάλος Λογοθέτης & Μεγάλος Ευεργέτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου βιομήχανος κ. Παναγιώτης Αγγελόπουλος (1998), ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Αναστάσιος Μαρίνος (1999), ο Αριχεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος (2000), ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος (2002) και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος Ζ΄ (2002).

Η προσφορά της Σχολής

60 χρόνια μετά από την ίδρυσή της η Σχολή έχει να επιδείξει ένα σπουδαίο επιστημονικό έργο, άνοιξε νέους ορίζοντες και προοπτικές της Ορθόδοξης Θεολογίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ενώ ιδιαίτερη σημαντική είναι η προσφορά της στην ανάδειξη και προβολή της πατερικής σκέψης. Το 1953 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 600 ετών από το θάνατο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ξεκίνησε η έκδοση των θεόπνευστων λόγων των θεοφόρων πατέρων, σε σειρά δεκάδων πολυτελών τόμων. Το γειτονικό με τη συμβασιλεύουσα «Περιβόλι της Παναγίας» επέδρασε καταλυτικά τόσο στο διδακτικό προσωπικό όσο και στους φοιτητές, μεταλαμπαδεύοντας τους το πατερικό αγιορείτικο πνεύμα και τρόπο σκέψης της υπερχιλιόχρονης Μοναστικής Πολιτείας. Το πνεύμα από το οποίο εμφορείται η Θεολογική Σχολή της Θεσσαλονίκης και το οποίο την διαφοροποιεί από την αντίστοιχη των Αθηνών γίνεται αμέσως αντιληπτό και από τους απλούς επισκέπτες. Όπως λοιπόν αναφέρει ο καθηγητής της Σχολής κ. Δημήτριος Τσελεγγίδης: «…η Σχολή έδωσε συγκεκριμένα δείγματα για τη σύζευξη της ακαδημαϊκής θεολογίας με την πνευματική εμπειρία της εκκλησίας, πράγμα που τοποθετεί τη θεολογία της αρκετά μακριά από τις σχολαστικές εξαρτήσεις. Μεγάλη είναι η συμβολή της στην αλλαγή του κλίματος του παρελθόντος, που χαρακτηριζόταν από τον ξενόφερτο λογοκρατικό επιστημονισμό της θεολογίας. Μέχρι σήμερα έχει γίνει σοβαρή προσπάθεια για την ανανέωση της ελληνικής θεολογίας με την πρωτοποριακή στροφή της προς τη θεολογία των πατέρων...». Συμπληρώνοντας η Σχολή 60 χρόνια ζωής και προσφοράς στη επιστήμη της Θεολογίας, ευχόμαστε και σ’ ανώτερα προς δόξαν της Ορθοδοξίας μας..!


Στοιχεία για τη συγγραφή του παρόντος αφιερώματος λάβαμε από τα κατωτέρω βιβλία:


1. Ιωάννη Κ. Χασιώτη – Δημήτρη Αραβαντινού «Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων», έκδοση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2002
2. Β. Α. Κόκκα «Οι επίτιμοι Διδάκτορες του Α.Π.Θ.» έκδοση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2003



Ευχαριστούμε θερμά τον Πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ελλογ. Καθηγητή κ. Ιωάννη Αντωνόπουλο, για την ευγενική του συνεργασία και για τη βιβλιογραφική βοήθειά μας.

Ευχαριστούμε το ΚΤΕΛ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. – Γραμμή Θεσσαλονίκης (Μαυρομματαίων & Ιουλιανού 19, Πεδίον Άρεως, Αθήνα, τηλ: 210 – 82.25.148, 210 – 82.26.345 & Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», Γιαννιτσών 194, Δενδροπόταμος Θεσσαλονίκης, τηλ: 2310 – 595.413), για την ευγενική προσφορά του, για τη μεταφορά μας στη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Αθήνα, με πολυτελή υπερυψωμένα, κλιματιζόμενα λεωφορεία.

Συντάκτης: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πηγή: Σ.Ο. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2007