«Η ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ» Ποίημα του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών και Οικουμενικού Διδασκάλου Εφραίμ του Σύρου.

Την κατανυκτική αυτή προσευχή, ποίημα του Οσίου και Θεοφόρου Πατέρα μας Εφραίμ του Σύρου, θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε «Προσευχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής», και τον Ποιητή αυτής Όσιο Εφραίμ τον Σύρο - ως τον «Άγιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής», όπως Τον αποκαλούν και οι πιστοί στην ιδιαίτερη πατρίδα Του, την Συρία.

Και τούτο, διότι η Προσευχή αυτή, καθόλη την διάρκεια της «Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής», αναφέρεται περίπου πεντακόσιες φορές. Κατά την περίοδο αυτή, στο τέλος κάθε Ακολουθίας, η Κατανυκτική αυτή Προσευχή επαναλαμβάνεται δύο φορές, πλην Σαββάτου και Κυριακής, επειδή, κατ’ αυτές τις ημέρες, διαφοροποιείται το τυπικό της Εκκλησίας μας.

Η Κατανυκτική Ευχή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, κατέχει σημαντική θέσι στην όλη λατρεία της Μεγάλης Σαρακοστής.

Η Σαρακοστή είναι μία πνευματική πρόκλησι, η οποία απαιτεί απόφασι, πρόγραμμα και συνεχή πνευματική προσπάθεια. Προσπάθεια ανανήψεως και εγρηγόρσεως· συντριβής και μετανοίας· διαρκούς σχέσεως, επικοινωνίας και εξαρτήσεως από τον Θεό Πατέρα. Διαρκής πάλη και ενσυνείδητη προσπάθεια να γνωρίσει ο καθένας τον εαυτόν του, να αγωνισθεί να αποβάλει τα πάθη του και να ενδυθεί τις αρετές, σε μια συνεχή πορεία πνευματικής προοπτικής και ασκήσεως.

Η οδοιπορία για το εκούσιο πνευματικό ταξίδι άρχισε. «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται οι βουλόμενοι αθλήσαι...». «Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού καιρός μετανοίας· αποθώμεθα τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα έργα του φωτός...».

Διά της ευχής αυτής, ο Όσιος και Θεοφόρος Πατέρας μας Εφραίμ ο Σύρος, προσεύχεται μεν ο ίδιος, προς τον Αγαπημένο Του Κύριο, τον Δεσπότη και Θεάνθρωπο Χριστό μας, την Πηγή του Ελέους και της φιλανθρωπίας το ανεξάντλητο Πέλαγος, στον Μόνο Αναμάρτητο και Παντοδύναμο, καλεί όμως και εμάς, σε αληθινή τελωνική προσευχή, που γεννιέται από οδύνη και πόνο, ελπίδα όμως ουράνια και πνευματική χαρά, να Τον παρακαλέσουμε, κατά πρώτον, για το ξερρίζωμα των ψυχοφθόρων κακιών από την καρδιά μας και την απελευθέρωσι της ψυχής μας από την δουλεία των ανελέητων τυράννων, των παθών μας και από μερικές βασικές πνευματικές ασθένειες.

Κατά δεύτερον, να Τον παρακαλέσουμε να μας χαρίσει τις θείες ενέργειες από την Χάρι Του, για την καλλιέργεια των θεοφιλών αρετών, σε αντικατάστασι εκείνων, αφού σε κάθε πάθος αντιστοιχεί μία αρετή, που θα διαμορφώσουν τελικά την χριστιανική ζωή μας και θα μεταμορφώσουν τον ίδιο τον εαυτόν μας, να « αποδυθή την παλαιότητα και να ανακαινίση αυτόν εις την ζωήν την αιώνιον...εις ένωσιν του Χριστού...», σε άνθρωπο χριστοφόρο και χριστοειδή, σε Θεάνθρωπο κατά χάρι, «εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού».

Αναμφίβολα, το πρόβλημα του καλού και του κακού, της αρετής και της κακίας, αποτελεί από την αρχή ακόμη της Δημιουργίας του κόσμου, το πιο δύσκολο και βασανιστικό πρόβλημα στη συνείδησι του ανθρώπου.

Όμως, εάν θέλουμε, να ακολουθήσουμε τον ορθό δρόμο, εάν θέλουμε να έχουμε πνευματική ζωή, τότε πρέπει να παρακαλούμε τον Θεάνθρωπο Χριστό, σαν Κύριο και αυθέντη μας, σαν δίκαιο αντιλήπτορα των ανθρωπίνων αδυναμιών, να μας μεταγγίσει Φως και Χάρι, να μας χαρίσει το Άγιον Πνεύμα να έλθει να σκηνώσει στην καρδία μας και σαν θεία φλόγα με τις φεγγοβόλες ακτίνες της να ενεργεί, να θερμαίνει και να ζωοποιεί, να καθαρίζει και να αγιάζει, να πληροί και να αυξάνει, έως ότου νικήσει τελείως το κακό και την αμαρτία, που προξενεί τον θάνατο. Να βιώνει πραγματικά την παρουσία του Χριστού μας, την χαρισματική ζωή που αναγεννά τον άνθρωπο, τον ζωογονεί, τον χαριτώνει, τον σώζει και τον αγιάζει. Να ζει την «Θεοζωή» και να προγεύεται τον Παράδεισο.

Γι’ αυτό, ο «Χριστός έγινε σαρκοφόρος για να γίνει ο άνθρωπος πνευματοφόρος».

Η Κατανυκτική λοιπόν αυτή Προσευχή, του Θεοφόρου Πατέρα μας Εφραίμ του Σύρου, ενώ είναι τόσο σύντομη και περιεκτική, εν τούτοις είναι πλήρης πνευματικής δυνάμεως και βάθους θεολογικού· αποτελεί σύνοψι του γνησίου βιώματος της υγιούς και ειλικρινούς μετανοίας, περικλείει δε, σωστική και αγιαστική δύναμι· μία μυστική δύναμι αναγεννήσεως της ψυχής, απογειώσεώς της από τα άχρηστα βάρη των ψυχοκτόνων παθών.

Η Προσευχή, ως κυρία και σπουδαία, θεοφιλής και σωτήρια πνευματική εργασία, φωτίζει τον νου και αγιάζει την ψυχή.

Εάν δεν προσεύχεσαι είσαι μακριά από τον αγιασμό και από τον φωτισμό· μακριά από την σωτηρία. Πρέπει να είμαστε σε συνεχή και αδιάλλειπτη επικοινωνία μαζί με τον Αγαπημένο μας Χριστό σε όλα όσα μας συμβαίνουν.

Η ψυχή αγιάζεται και φωτίζεται όταν ασκείται σε άγιες σκέψεις και πράξεις, σε άγιες επιθυμίες και σε άγια αισθήματα. Στην σταθερή πίστι και στην ανιδιοτελή αγάπη, στην αγία ταπείνωσι και στην θεοειδή πραότητα, στην οσία υπομονή και στην θεοφιλή συγχωρητικότητα, όπως εκτενέστερα θα αναφέρουμε πιο κάτω.

Η υποδούλωσι όμως, του σώματος και της ψυχής, στα πάθη και τις αμαρτίες, οδηγεί πρωτίστως στον πνευματικό και ψυχικό θάνατο, ενίοτε δε και στο σωματικό και η ζωή του ανθρώπου τότε καταντά μια τραγική ματαιοπονία.

Σκοπός λοιπόν, κάθε ανθρώπου είναι ο αγιασμός του. «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί», παραγγέλει σε όλους μας ο Θεός.

Η οδός των Χριστιανών είναι «η των Αγίων οδός».

Αυτοσκοπός λοιπόν, κάθε Χριστιανού είναι η απόκτησι του Αγίου Πνεύματος· αδιάλειπτος αγώνας του να εισοδεύει στον θησαυρό των αγαθών, στον πλούτο των θεοσδότων αρετών και στην ποικιλία των καρπών των ενθέων χαρισμάτων που χορηγεί, αφθόνως, το Άγιον Πνεύμα όταν σκηνώσει στην καθαρή καρδία, ελευθερώνοντάς την από την αυθάδεια του ορθολογισμού, την αρρώστεια του εγωκεντρισμού και της φιλαυτίας, από την αμέλεια της αμετανοησίας και από κάθε Πνεύμα ακηδίας και πολυπαθούς πνευματικής αποσυνθέσεως.

Η σωτηρία λοιπόν του ανθρώπου έγκειται στον αγιασμό του, διά του Αγίου Πνεύματος.

Το Άγιον Πνεύμα και το Χρίσμα, κατά το Άγιον Βάπτισμα, αποτελούν «την ζύμη με την οποία πρέπει να ζυμωθεί ολόκληρη η ψυχή και το σώμα μας για την άσκησι των αρετών».

Στη ζωή της Εκκλησίας και στη ζωή κάθε μέλους της, υπέρτατος πνευματικός νόμος, είναι η σωτηρία. Και αυτή επιτυγχάνεται, όταν ολοθύμως καταθέσουμε την αγαπητική προαίρεσί μας στον Αγαπητό μας Χριστό.

Ο δύσκολος και μακροχρόνιος και ακατάπαυστος αυτός αγώνας, επιδιώκεται με την προσωπική, εσωτερική και αιματηρή ενίοτε άσκησι· «Δος αίμα, ίνα λάβης πνεύμα»· για να επιτύχουμε να φθάσουμε, όπως οι Άγιοι Πατέρες ορίζουν, στα τρία στάδια της πνευματικής τελειώσεως, που είναι η κάθαρσι της καρδιάς, ο φωτισμός του νου και η θέωσι.

«Έτσι, η πνευματική ζωή, διαμορφώνεται σε ένα αδιάλειπτο, ισόβιο πνευματικό πόλεμο, κυρίως, εναντίον του πρώτου εχθρού μας, του ιδίου του χοϊκού εαυτού μας.

Είναι, όπως προαναφέραμε, ένας διαρκής αγώνας κατά της φιλαυτίας και του εγωκεντρισμού· της αυτοεκτιμήσεως και του ορθολογισμού· της ταραχής των λογισμών και της τυραννίας από τον κατακλυσμό των φιλεπιστρόφων ατάκτων παθών· εναντίον κάθε κακίας, πονηρής ακηδίας και μοχθηρής διαγωγής, υποκρισίας, σκληροκαρδίας και ωμότητος· κατά της πολύμορφης αμαρτίας και των ποικίλων μηχανημάτων του Πονηρού· κατά των πολυμόρφων εισηγήσεων εκ δεξιών και εξ αριστερών του «Όφεως».

Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, διά της Κατανυκτικής αυτής Προσευχής, κατονομάζει από ποίες κακίες και αμαρτίες υποχρεούμεθα να περιφρουρήσουμε την καρδία μας και με ποίες αρετές να κοσμήσουμε την ψυχή μας, με την Χάρι βεβαίως και την ιδιαίτερη βοήθεια της Θείας Δυνάμεως· βιώνοντας δε, τον αγώνα αυτό για πνευματική ζωή, όχι σαν υποχρέωσι, αλλά σαν φυσική ζωή και σαν ανάγκη του «κατ’ εικόνα Θεού» πλασμένου ανθρώπου, που έχει κύριο και πρωταρχικό σκοπό του να αποδεσμεύσει και να απελευθερώσει την ψυχή του από«συνειδήσεων πονηρών»· να επανακτήσει την απωλεσθείσα της ψυχής του ωραιότητα, ούτως ώστε να κερδίσει την αρμονική συνάντησι με την υπεράπειρη και ανέκφραστη και αιώνια Πηγή της Ζωής για να βιώνει τη «Θεοζωή» και να προγεύεται τον Παράδεισο.

Γι’ αυτό, ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, προσπίπτει συντετριμμένος με ταπείνωσι και δέεται προς τον Κύριο, τον Οποίον αποκαλεί, «Κύριο και Δεσπότη της ζωής του» ικετεύοντας, να ελευθερωθεί όχι απλώς από κακίες και να του δοθούν οι αρετές, αλλά να ελευθερωθεί από το «Πνεύμα» των κακιών και των παθών, και να Του δοθεί το «Πνεύμα» των αρετών.

Από την διδασκαλία της Αγίας Γραφής, γνωρίζουμε, ότι τον άνθρωπο αντιμάχονται να τον κατακτήσουν αφ’ ενός μεν, οι Άγγελοι, ως Πνεύματα καθαρά και φωτοφόρα, αφ’ ετέρου δε, οι Δαίμονες, ως Πνεύματα σκοτεινά και ακάθαρτα.

Οι μεν Άγγελοι, μεταγγίζουν πνευματική δύναμι στον άνθρωπο, τον ενισχύουν και του εμπνέουν αγαθές και σωτήριες σκέψεις, λογισμούς και πνευματικά αισθήματα, τον καθοδηγούν στην αλήθεια, το καλό και την αρετή.

Οι Δαίμονες όμως, προσπαθούν κινούμενοι από φθόνο και μίσος, να αποπλανήσουν τον Χριστιανό από την αλήθεια και να τον κρατήσουν αιχμάλωτο στα πάθη και στην αμαρτία· να τον καταστήσουν πραγματικά ανίσχυρο και αδύναμο να επιστρέψει στο Θεό.

Έτσι, εάν κυριαρχήσει στον άνθρωπο η αρετή, τότε αποτυπώνεται στην ψυχή του, το φωτεινό και ισχυρό «Πνεύμα», γίνεται πνευματικός άνθρωπος, συγγενής του Θείου Πνεύματος και ερμηνεύει τα πάντα με μέτρον το «Πνεύμα». Ζει σε ένα κόσμο αυτογνωσίας και επιγνώσεως, ελευθερίας και διακονίας, μεταμορφώσεως και αγιασμού, συνεργείας μετά των ενεργειών του Αγίου Πνεύματος.

Εάν όμως, παραμελήσει ο άνθρωπος τον πνευματικό αγώνα, το Άγιον Πνεύμα υποχωρεί και τότε θα κυριαρχήσει η κακία, το πάθος, η αμαρτία, τότε, αποτυπώνεται στην ψυχή του ανθρώπου, το σκοτεινό και φοβερό «Πνεύμα».

Γιατί, πώς είναι δυνατόν, σε μία καρδία να κατοικεί το Άγιο Πνεύμα μαζί με το ακάθαρτο Πνεύμα;

Έτσι, ο άνθρωπος γίνεται ή θεός κατά χάριν, βιώνει την «Θεοζωή» και αποκτά τον Παράδεισο στην ψυχή του, ή διαβολοποιείται και δημιουργεί θεληματικώς την Κόλασι για τον εαυτό του.

Καθημερινά ο Πολυτεχνίτης Εχθρός και Αντίδικος της ψυχής μας Διάβολος παγιδεύει και αλυσοδένει τον άνθρωπο και τον υποδουλώνει με την διάθεσί του στα πάθη. Είναι δε, φοβερή και πολύ κακή η συνήθεια των παθών.

Η κατάστασι, λοιπόν, της ψυχής μας, εξαρτάται από ποίο κυρίαρχο «Πνεύμα» επηρεάζεται και ποίο «Πνεύμα» αποτυπώνεται σε αυτήν κάθε φορά. Ποία είναι ακόμη, η φύσι του «Πνεύματος» και το μέτρον αυτού για τον ορθό προσανατολισμό μας στην εκτίμησι προσώπων και πραγμάτων, καταστάσεων και φαινομένων, σε αυτόν τον αινιγματώδη, της πνευματικής υπνηλίας κόσμο, όπου ζούμε.

Και εδώ, πρέπει να διευκρινήσουμε, πως ο αγώνας εναντίον του «Πνεύματος» ενός πάθους, είναι δυσκολώτερος από τον αγώνα κατ’ αυτού του ιδίου του πάθους. Το πάθος, είναι δυνατόν, κάποτε να νικηθεί· αλλά, το «Πνεύμα» του πάθους, δεν μας εγκαταλείπει εύκολα.

Ας αναφέρουμε το εξής παράδειγμα. Εάν κάποιος ασκηθεί με επιμέλεια στον αγώνα της νηστείας και της εγκρατείας, κατά το στάδιο της Μεγάλης Σαρακοστής, θα παραμείνει μέσα του το «Πνεύμα» της νηστείας και εγκρατείας, και μετά την περίοδο αυτή.

Εάν πάλι, κάποιος, πριν από την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής είχε παρασυρθεί στην ακράτεια, στις σαρκικές απολαύσεις, τότε θα κυριαρχήσει μέσα του το «Πνεύμα» το φιλήδονο και σαρκικό και κατά την διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής.

Γι’ αυτό, ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, «ο Άνθρωπος κατά σώμα και ο Άγγελος κατά το Πνεύμα», προσεύχεται και δέεται προς τον Κύριο και Δεσπότη της ζωής Του και επικαλείται την Δύναμι Εκείνου, αφού «εις τον άνθρωπον ανήκει το να αγωνίζεται, εις δε τον Χριστόν το να δίδη τας δυνάμεις (ενεργείας)».

Ας προσευχηθούμε και ας δεηθούμε και εμείς μαζί Του και ας παρακαλέσουμε τον Κύριο των Δυνάμεων με μια ταπεινή προσευχητική άσκησι μετανοίας ψυχής και σώματος, με γονυκλισία σε κάθε αίτησι της κατανυκτικής ευχής και ας ζητήσουμε ολοκαρδίως, «αδειάζοντας τον εαυτό μας από τον εαυτό μας», την «εν Χριστώ μεταμόρφωσι, ανακαίνησι και ωραιοποίησι της ψυχής μας», «Άχρις ου μορφωθή Χριστός εν ημίν!».]

Από το βιβλίο «Πνεύμα και Πνεύμα» της Καθηγουμένης Αικατερίνης Μοναχής.
Πηγή

Αναρτήθηκε από paraklisi στις 18.10.15