ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

5. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Ο Γέροντας μου έλεγε πολλές φορές: "Δεν είμαι αγιορείτης κατά την μοναχική κουρά, αλλά είμαι αγιορείτης στην καρδιά". Και πραγματικά στην όλη του ζωή διακρινόταν για το αγιορειτικό ήθος. Πέρα από την ασκητική του ζωή και την ασκητική του εμφάνιση συγχρόνως είχε ένα αγιορειτικό τρόπο εκφράσεως, αλλά και αντιμετωπίσεως των διαφόρων προβλημάτων που τον απασχολούσαν. Όταν μιλούσε δεν δίδασκε. Στο κήρυγμα ήταν άμεσος ο λόγος του, δηλαδή είχε αμεσότητα και μιλούσε με πολύ μεγάλο πόθο για τους μάρτυρες και τους ασκητές. Η αγάπη του προς τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και η ομοιότητά του με αυτόν στην ομιλία τον φανερώνουν ως αγιορείτη. Αλλά και η αντιμετώπιση των προβλημάτων με ακράδαντη πίστη φανερώνουν ότι είχε αγιορείτικο ήθος.
Αυτό το αισθάνονταν και οι αγιορείτες μοναχοί. Ο π. Θεόκλητος Διονυσιάτης μια φορά μου είπε: "ο Γέροντας σου αντέχει σε μοναχικά κριτήρια. Υπάρχουν πολλοί καλοί Επίσκοποι οι οποίοι όμως δεν αντέχουν στα μοναχικά κριτήρια". Ο π. Παΐσιος τον σεβόταν πολύ. Επίσης μεγάλη αγάπη και σεβασμό έτρεφε γι' αυτόν ο π. Εφραίμ Κατουνακιώτης. Όταν ο τελευταίος ήταν άρρωστος σε Νοσοκομείο στην Αθήνα και πήγε ο Καλλίνικος να τον επισκεφθή κάθησε πολλή ώρα. Φεύγοντας, ο π. Εφραίμ εξεδήλωσε την μεγάλη του χαρά για την επικοινωνία. Ένας Σέρβος μοναχός όταν τον είδε στην Δάφνη μια φορά είπε με τα κοφτά ελληνικά του: "Αυτό είναι άγιο Επίσκοπο. Είναι πολύ ταπεινό. Είδα Άγιο Πνεύμα στο κεφάλι του".

α) Πρώτη γνωριμία του με το Άγιον Όρος

Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Καλλίνικος έλεγε πολλές φορές: "Γνώριζα το Άγιον Όρος από την γέννησή μου. Μόλις αντίκρυσα με τα μάτια μου την ζωή είδα αγιορείτας μοναχούς". Αυτό είναι μια απτή πραγματικότητα, και οφείλεται στον παππού του Ιερέα και την γιαγιά του (τήν βάβα, όπως την αποκαλούσαν) Πρεσβυτέρα.
Ο παππούς του είχε επισκεφθή το Άγιον Όρος, του είχε κάνει μεγάλη εντύπωση η ζωή του και φυσικά μετέφερε το αγιορείτικο τυπικό στον Ιερό Ναό που εφημέρευε. Επίσης μερικές φορές φορούσε ζώνη αγιορείτικη, καίτοι έγγαμος, είχε σκούφο και κρατούσε κομποσχοίνι. Επειδή ήθελε να τηρή το τυπικό του Αγίου Όρους έκανε όλες τις ακολουθίες, το Μεσονυκτικό, διάβαζε τα καθίσματα, έψαλλε την στιχολογία του Ψαλτηρίου, τον Πολυέλαιο κλπ. Ο Ιερός Ναός που λειτουργούσε βρισκόταν έξω από το χωριό περίπου τρία τέταρτα της ώρας. Γι' αυτό τις πρωϊνές ακολουθίες τις έκανε στο σπίτι. Ξυπνούσε το πρωΐ 3 ή 4 η ώρα τα παιδιά για να διαβάσουν το Μεσονυκτικό και τα καθίσματα, καθώς επίσης και τους Κανόνες. Τα έβαζε να κάνουν μετάνοιες. Πολλές φορές ο Καλλίνικος μου έλεγε: "Κοίταξε τον δείκτη του αριστερού χεριού. Είναι λίγο χονδρότερος. Είναι από τις μετάνοιες που έκανα". Έλεγε η Πρεσβυτέρα: "Άφησε παπά μου τα παιδιά να κοιμηθούνε". Εκείνος απαντούσε: "Δεν ξέρεις εσύ".
Η γιαγιά του, η Πρεσβυτέρα Σπυριδούλα ήταν πραγματική ασκήτρια και έτσι θαυμαζόταν από όλο το χωριό. Νήστευε πολύ, προσευχόταν αδιάλειπτα. Το βράδυ σηκωνόταν και πήγαινε σ' ένα δωμάτιο που το είχαν για φιλοξενία και έκανε προσευχή σε όλους τους αγίους.
Το σπίτι του στο χωριό ήταν κέντρο επικοινωνίας αγιορειτών Πατέρων. Πολλοί αγιορείτες περνούσαν από τα μέρη εκείνα για να πουλήσουν εικόνες και φιλοξενούνταν στο σπίτι του Παπαθανάση. Έτσι τα παιδιά από την μικρή τους ηλικία είχαν την μεγάλη χαρά να βλέπουν αγιορείτες και να συνδέωνται με το Άγιον Όρος.
Επίσης το σπίτι του Παπαθανάση είχε πολλή επικοινωνία με το Μοναστήρι της Προυσιώτισσας. Συγκέντρωναν στο σπίτι λάδι για την Παναγία και πήγαιναν οι μοναχοί με τα άλογα για να το πάρουν. Όταν περνούσαν τα μουλάρια του Μοναστηριού που γινόταν αντιληπτό από τα χαρακτηριστικά κουδούνια τους η γιαγιά πρεσβυτέρα σταυροκοπιόταν και έβαζε και τα παιδιά να το κάνουν. Έλεγε: "Τα μουλάρια της Παναγίας περνούν".
Έτσι ο Καλλίνικος ήξερε για το Άγιον Όρος από την βρεφική και νεανική του ηλικία. Μεγάλωσε μέσα στο αγιορείτικο και μοναστηριακό πνεύμα. Και αυτό του άφησε βαθειά βιώματα μέσα στην καρδιά.

β) Προσωπική του αφήγηση

Νομίζω είναι καλό να δούμε πώς ο ίδιος έγραψε αυτές τις εμπειρίες του. Πριν όμως παραθέσω την δική του περιγραφή θα ήθελα να κάνω μερικά σχόλια για να φανή η αξία της.
Την έγραψε κατόπιν παροτρύνσεως του Μοναχού Καλλινίκου Γρηγοριάτου. Είχε πάει πρόσφατα στο Άγιον Όρος και μάλιστα στην Ιερά Μονή Γρηγορίου. Στην τράπεζα τον προκάλεσε ο Ηγούμενος να ομιλήση. Και εκείνος άρχισε με την αφήγηση γεγονότων από την προσωπική του ζωή, που έδειχναν την σχέση του και την επικοινωνία του με το Άγιον Όρος δια μέσου του Παππού του. Έκανε αυτό μεγάλη εντύπωση στους Πατέρες και τον παρακάλεσαν να τα καταγράψη για να δημοσιευθούν στο Περιοδικό της Ιεράς Μονής "όσιος Γρηγόριος".
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης τα κατέγραψε την 25ην Αυγούστου 1983. Η ημερομηνία αυτή είναι σημαντική γιατί είναι σχεδόν τέσσερις μήνες πριν εκδηλωθή η ασθένεια του που τον οδήγησε στον θάνατο. Έτσι είναι από τα τελευταία κείμενα που προήλθαν από την γραφίδα του. Και αναφέρεται στο Άγιον Όρος.
Τιτλοφόρησε αυτήν την περιγραφή "Το Άγιον Όρος δένδρον ευσκιόφυλλον" και το υπέγραψε ως "ένας ευεργετηθείς από το Άγιον Όρος Κληρικός". Και τα δύο αυτά, καθώς επίσης και το ορθόδοξο και αγιορειτικό ήθος που υπάρχει στην περιγραφή, δείχνουν ότι πραγματικά ήταν αγιορείτης στην καρδιά και την ζωή. Θα την παραθέσω στην συνέχεια για να την απολαύσουμε:
Το Άγιον Όρος δένδρον ευσκιόφυλλον
"Γεννήθηκα πολύ μακράν του Αγίου Όρους εις ένα Χωρίον της Αιτωλίας περί τα 15 χιλιόμετρα μακρυά από το Μέγα Δένδρον, την ευλογημένην γενέτειραν των Αγίων Κοσμά και Ευγενίου των Αιτωλών, Αμφοτέρων Αγιορειτών Πατέρων.
Ο αείμνηστος Πάππος μου εκ Μητρός, Παπαθανάσης, σεβαστός όχι μόνον εις την Ενορίαν του, αλλά και εις την Περιφέρειαν και η Πρεσβυτέρα του ήσαν ευλαβείς, άνθρωποι του Θεού, με φόβον Κυρίου.
Η οικογένειά μας είχε και άλλην ευλογίαν: Πρώτος εξάδελφος της γιαγιάς μου Πρεσβυτέρας ο Δημοσθένης Τασιούλης, ανεχώρησεν από το Χωρίον μας νέος με ζήλον Θεού και με οικονομικάς δυνάμεις... δύο δραχμών -εάν ενθυμούμαι καλώς, όπως μου έλεγεν η γιαγιά μου- (όσην αξίαν και αν είχον τότε, πάντως δεν ήτο αξιόλογον χρηματικόν
ποσόν) και έφθασεν εις το Περιβόλι της Παναγίας, όπου κατέστη ονομαστός και δια την τέχνην του (έγινε πρακτικός οδοντίατρος) και δια τον ζήλον του. Είναι ο Μοναχός Παΐσιος οδοντίατρος, της Σκήτης της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου.
Όντως ευλογία Θεού το ότι πρόσωπον συγγενικόν εμόνασεν εις το Άγιον Όρος. Ούτως συνεδέθη η οικογένειά μας και ιδιαιτέρως ο πολυσέβαστος Πάππος μου με το Άγιον Όρος.
Μετέβη, ο Πάππος μου, εις το Άγιον Όρος, με τα δύσκολα συγκοινωνιακά μέσα της εποχής εκείνης, τουλάχιστον δύο φοράς όπως μένω με την εντύπωσιν και εκάθισεν ανά μήνα κατά ταξείδιον.
Τον συνεκλόνισαν μέχρι δακρύων αι Ιεραί ακολουθίαι, αι αγρυπνίαι και γενικώς το Τυπικόν του Αγίου Όρους. Τόσον πολύ ενεθουσιάσθη, ώστε εφήρμοζεν εις την Ενορίαν του εν μέρει το Τυπικόν του Αγίου Όρους.
Ενθυμούμαι κάλλιστα, ότι με εξυπνούσε "Όρθρου βαθέος" τας Κυριακάς δια τον Όρθρον και την Θείαν Λειτουργίαν. Το Μεσονυκτικόν απαραίτητον. Το Ψαλτήριον υποχρεωτικόν! Οι Κανόνες άπαντες ανεγινώσκοντο. Έλεγεν ο αείμνηστος: "εις την Αγίαν Πρόθεσιν υπάρχει ένας άγγελος, ο οποίος γράφει όσα παραλείπει ο Ιερεύς". Η Θ' ώρα, τα θού Κύριε, κλπ. ήσαν υποχρεωτικά, καθώς βεβαίως και το Απόδειπνον. Εις τον Ιερόν Ναόν είχε και Θεοτοκάριον. Η τάξις του Αγίου Όρους επέδρασε μεγάλως επ' αυτού.
Του έκαμαν μεγάλην εντύπωσιν οι Αγιορείται, ωμιλούσε δε ευφήμως περί τινος Μοναχού Σάββα επωνομαζομένου.
Τόσον είχε συγκινηθή, ώστε, οσάκις ήτο στενοχωρημένος, δια διάφορα θέματα της ζωής, ανεκουφίζετο όταν ενεθυμείτο τα του Αγίου Όρους.
Μέσω ασφαλώς του Πατρός Παϊσίου συνεδέθη ο αείμνηστος με τον Αγιογραφικόν Οίκον Αδελφών Ανανίου Μικράς Αγίας Άννης.
Πηγή ευλογίας δια την οικογένειάν μας η γνωριμία αυτή. Αδελφοί της Συνοδείας αυτής και δη ο σεβαστός πατήρ Κύριλλος, τον οποίον ενθυμούμαι κάλλιστα και ένας άλλος αδελφός εάν δεν απατώμαι π. Γεράσιμος, ήρχοντο κατά περιόδους εις την Περιφέρειάν μας, χάριν πωλήσεως Ιερών Εικόνων.
Ο παππούς, η γιαγιά, οι γονείς μου και τα τέκνα αυτών (οκτώ (8) τον αριθμόν), υπεδεχόμεθα μετά πολλού σεβασμού και ανυποκρίτου αγάπης τους Αγιορείτας.
Μας ενεθουσίαζον τα δώρα των (σταυροί, ξυλόγλυπτες εικόνες εντός ξυλίνων κυτίων, και θυμίαμα με χρώμα καστανόμαυρον).
Εμαζευόμεθα όλοι εις το πλατύσκαλον της κεντρικής εισόδου του σπιτιού μας και μετ' άκρας ευλαβείας εβλέπομεν και ηκούομεν. Μου έκαμεν εντύπωσιν το "καπί", το οποίον φορούσαν και ο καλογερικός σκούφος. Ιδιαι-
τέρως ηρωτήσαμεν τον αείμνηστον Πάππον μας, διατί δεν φορούν καλυμαύχιον οι Επισκέπται αυτοί. Και ο αείμνηστος εξεφράζετο μετά θαυμασμού: "Αυτοί είναι Αγιορείται". Ανώτεροι δηλαδή. Τρόπον τινα δεν συγκρίνονται οι εν τω κόσμω Κληρικοί με τους Αγιορείτας.
Ιδιαιτέραν εντύπωσιν επροξένει και μάλιστα εις ημάς τα παιδιά το ότι ωμιλούσε μόνον ο π. Κύριλλος. Ο υποτακτικός ήτο αμίλητος, πράγμα ακατανόητον δι' ημάς τα παιδιά, τα οποία συνεχώς ωμιλούσαμε. Ο παππούς μας έλεγεν ότι εις το Άγιον Όρος ομιλεί ο Γέροντας.
Ενθυμούμαι επίσης καλώς, αν και επέρασε σχεδόν μισός αιών, ότι έλεγεν ο αείμνηστος πατήρ Κύριλλος, πώς υπάρχει αμαρτία πολλή εις τον κόσμον. Που να ζούσε σήμερον!!!
Τοσαύτη ήτο η εκτίμησις και ο σεβασμός της οικογενείας μας προς τους Αγιορείτας Μοναχούς, ώστε το νερό της σκάφης από το πλύσιμο των ρούχων των έρριπτον η γιαγιά μου και η μητέρα μου εις άβατον τόπον, διότι προήρχετο από τα ρούχα αγίων ανθρώπων.
Αυταί αι σκέψεις μου υπενθυμίζουν, ότι το Άγιον Όρος έχει τεραστίαν επίδρασιν εις τον Ελληνικόν Χώρον και εκτός αυτού.
Το Άγιον Όρος είναι δένδρον "ευσκιόφυλλον". Και δεν είναι τούτο παράδοξον, διότι είναι περιβόλι της Παναγίας και η Παναγία μας είναι "δένδρον ευσκιόφυλλον υφ' ου σκέπονται πολλοί", κατά τον Ιερόν Υμνογράφον.
Ας σκέπη ο Κύριος, δια πρεσβειών της Παναχράντου αυτού Μητρός, τους Αγιορείτας Πατέρας και ας διατηρή εις τους αιώνας τον Άγιον αυτόν τόπον.
Ένας ευεργετηθείς από το Άγιον Όρος Κληρικός"
Νομίζω ότι περιττεύουν τα σχόλια. Γενικά θεωρούσε ότι το Άγιον Όρος είναι ένας ευλογημένος τόπος και ευχόταν στον Θεό να τον διατηρήση στους αιώνες και να φυλάττη τους αγιορείτες για να ωφελούν ολόκληρη την οικουμένη.

γ) Οι επισκέψεις του στο Άγιον Όρος

Καίτοι μεγάλωσε με την εμπειρία του Αγίου Όρους και με την αγιορείτικη ατμόσφαιρα στο σπίτι του, εν τούτοις δεν είχε επισκεφθή το Άγιον Όρος όσο ήταν λαϊκός, ούτε ακόμη και ως Πρεσβύτερος. Πρώτη φορά επισκέφθηκε τον τόπο αυτόν όταν έγινε Επίσκοπος και Μητροπολίτης Εδέσσης.
Η πρώτη επίσκεψή του που έγινε κάτω από δύσκολες συνθήκες, όταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον όρισε ως μέλος της τριμελούς εξαρχίας του για να λύση διάφορα προβλήματα που υπήρχαν τότε. Δηλαδή μερικές Μονές είχαν διακόψει το μνημόσυνο του ονόματος του αειμνήστου Πατριάρχου Αθηναγόρου, λόγω του ότι ο τελευταίος είχε συναντηθή με τον Πάπα και είχαν ανταλλάξει αδελφικό ασπασμό. Έτσι τριμελής εξαρχία, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίο και μέλη τον Εδέσσης Καλλίνικο και τον Χίου Χρυσόστομο, επισκέφθηκε το Άγιον Όρος για να αντιμετωπίση αυτήν την σοβαρή κρίση στους κόλπους της Αθωνικής Πολιτείας, αλλά και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αυτό έγινε το 1967-1968. Από την επίσκεψη αυτή είχε και μερικές άσχημες εντυπώσεις. Σε μερικά Μοναστήρια δεν τους δέχθηκαν να λάβουν μέρος στις ακολουθίες, επειδή μνημόνευαν τον Πατριάρχη Αθηναγόρα.
Μετά την πρώτη επίσκεψη ακολούθησαν και άλλες περισσότερο προσωπικές. Τον καλούσαν πολλά Μοναστήρια για να προστή των Πανηγύρεών τους. Προσκεκλημένος, λοιπόν, για τις επίσημες πανηγύρεις πήγε επανειλημμένως στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου, στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, στην Ιερά Μονή Διονυσίου, στην Ιερά Μονή Γρηγορίου, στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα κ.ά. Κάθε φορά που πήγαινε επισκεπτόταν πολλά Μοναστήρια, Σκήτες και ερημητήρια για να λάβη την ευχή και την ευλογία των Πατέρων. Τον θυμάμαι να κάθεται επάνω σε άλογο και να περιέρχεται τις Σκήτες και τα κελλιά, γεμάτος κατάνυξη, επιθυμία και χαρά για να δη τους αγιορείτες Μοναχούς, που τους γνώριζε από την νηπιακή και βρεφική του ηλικία.
Με ιδιαίτερη αγάπη και συγκίνηση επισκεπτόταν τον αγιογραφικό Οίκο Ανανίου της Μικράς Αγίας Άννης, του οποίου Μοναχοί επισκέπτονταν το σπίτι του στα Σιταράλωνα Θέρμου Τριχωνίδος και τους είχε βαθειά στην μνήμη του. Είχε και αλληλογραφία με τον αγιογραφικό Οίκο Ανανίου. Έστειλε ως δώρον ένα αντιμήνσιον με επιστολή στην οποία μεταξύ άλλων έγραφε:
"Τα εγγόνια του αειμνήστου παππού μου, εν οίς και ο γράφων την παρούσαν, μετά πολλής χαράς και ευλαβείας θα έλεγον, εβλέπομεν και ηκούαμεν τον Μακαριστόν π. Κύριλλον και μας έκανε εντύπωσιν, ότι ο νεώτερος δεν ωμιλούσε. Η συγκινητική ανάμνησις του σεβαστού Γέροντος με ώθησεν εις το να αποστείλω δια ταχυδρομικού δέματος έν καθηγιασμένον Ιερόν Αντιμήνσιον και παρακαλώ να το δεχθήτε και προσευχηθήτε υπέρ σωτηρίας του αποστολέως".
Στην απαντητική επιστολή της Αδελφότητος γράφεται μεταξύ άλλων.
"Παραμονάς των μεγάλων Εορτών της Πίστεώς μας και του Νέου Έτους, ελάβαμε τα πολύτιμα δώρά σας, το γράμμα και το δέμα, και επλήσθημεν αφάτου χαράς και συγκινήσεως.
Χαράς δια το πράγματι πολύτιμο και καθηγιασμένο αντιμήνσιο που μας εστείλατε, και συγκινήσεως διότι η Σεβασμιότης Σας ενεθυμήθη και ημάς τους ταπεινούς και με το γράμμα σας εμνήσθημεν ημερών αρχαίων. Δηλαδή εμνήσθημεν της Υμετέρας Σεβασμιότητος, ότε μας επισκεφθήκατε και είχατε εκείνη την συγκινητική συνάντησι με τον μακαρίτη Γέροντά μας παπα-Ανανίαν, το νεαρό σιωπηλό καλογεράκι των παιδικών σας χρόνων, τον οποίον με πολλήν ταπείνωσιν και απλότητα κατησπάζεσθε, γενόμενος και σείς με την σειρά σας παράδειγμα εις ημάς τους νεωτέρους. Σάς υπερευχαριστούμε θερμώς και δια το γράμμα και δια το άγιον αντιμήνσιον, και ευχόμενοι, ει και ανάξιοι, όπως ο Πανάγαθος Θεός χαρίση εις Υμάς τέλος αγαθόν και την Θείαν Δόξαν του Παραδείσου, παρακαλούμεν Υμάς όπως εύχεσθε και υπέρ ψυχικής σωτηρίας ημών των ελαχίστων".
Χαιρόταν που έβλεπε και κουβέντιαζε με τον Υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη. Επίσης ιδιαίτερη χαρά δοκίμασε που είδε και συζήτησε με τον αείμνηστο Γέροντα των Δανιηλαίων, μοναχό Γερόντιο. Του έκανε μεγάλη εντύπωση η πείρα και η γλυκύτητά του.
Χαρακτηριστικό του αγιορειτικού του ήθους είναι μια επιστολή που απέστειλε στον π. Εφραίμ Κατουνακιώτη όταν έμαθε για την χειροτονία του υποτακτικού του π. Ιωσήφ που καταγόταν από τα Γιαννιτσά. Βρίσκει την ευκαιρία να τον παρακαλέση να προσεύχεται γι' αυτόν να τον ελεήση ο Θεός.
"Πολύ εχάρην δια την χειροτονίαν του αγαπητού π. Ιωσήφ.
Εισήλθεν εις τας τάξεις του Ιερού Κλήρου είς νέος και μάλιστα μοναχός τον Θεόν φοβούμενος.
Εύχομαι, όπως επί έτη μακρά και εν ευλαβεία πολλή προσφέρη την αναίμακτον Θυσίαν. Παρακαλώ, Άγιε Γέροντα να με ενθυμήσθε εις τας προς Κύριον εντεύξεις σας να με αξιώση ο Αρχιποίμην της ευκταίας φωνής "εύ δούλε αγαθέ και πιστέ", να με ελεήση ο Θεός".
Παντού πήγαινε πολύ ταπεινά, με μεγάλη απλότητα και αγάπη. Βέβαια δεν επεδίωκε να είναι απλός και ταπεινός, αλλά εξέφραζε πηγαία αυτό που ο ίδιος ήταν.

δ) Διάφορα γεγονότα από το Άγιον Όρος

Θα ήθελα να περιγράψω μερικά γεγονότα που συνέβησαν στο Άγιον Όρος κατά τις επισκέψεις του γιατί είναι εκφραστικά και του ήθους του.
Τον προσκάλεσαν από την Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, όταν ακόμη ήταν ιδιόρρυθμο Μοναστήρι, να προστή της μεγάλης Πανηγύρεως της Μονής την 14ην Σεπτεμβρίου, επειδή έχουν και το μεγαλύτερο τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου σε ολόκληρο τον κόσμο. Φυσικά, έπρεπε να λάβη και την άδεια του Οικουμενικού Πατριάρχου στον οποίο υπαγόταν το Άγιον Όρος πνευματικά και διοικητικά. Πραγματικά έλαβε τηλεγράφημα από τον Πατριάρχη που του επέτρεπε να μεταβή στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου για την Πανήγυρη και να χειροτονήση εις διάκονο τον μοναχό Παύλο. Πρέπει να πούμε ότι η Γεροντία της Μονής αποφασίζει για να χειροτονηθή κάποιος μοναχός. Κατά κανόνα οι Επίσκοποι δεν ελέγχουν την ποιότητα του χειροτονηθησομένου, αφού έχει επιλεγεί από την Μονή.
Όταν πήγε στο Άγιον Όρος πληροφορήθηκε από διαφόρους και ιδιαιτέρως από τον π. Θεόκλητο Διονυσιάτη ότι ο υποψήφιος δεν έχει καλή φήμη. Πρέπει να πω ότι είχα προσωπική άποψη για το θέμα αυτό γιατί όταν ως φοιτητής παρέμεινα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, εργαζόμενος στην βιβλιοθήκη της Μονής, είχα διαπιστώσει το χαμηλό διανοητικό επίπεδο του μοναχού αυτού. Φυσικά τότε δεν ήμουν στην Έδεσσα και δεν είπα τίποτε στον Μητροπολίτη.
Κατά το τυπικό πήγε την προηγουμένη ημέρα της Πανηγύρεως στην Ιερά Μονή. Ζήτησε να δη προσωπικά τον υποψήφιο και να μιλήση μαζί του. Μετά την συνομιλία κάλεσε τους προϊσταμένους της Ιεράς Μονής και τους είπε, ότι θα προστή της Πανηγύρεως, αλλά δεν θα χειροτονήση τον μοναχό εις διάκονο. Εκείνοι απόρησαν και δυσανασχέτησαν. Του είπαν: "Εφ' όσον τον ενέκρινε η Ιερά Μονή δεν πρέπει να το αρνηθήτε". Η απάντησή του ήταν: "Αν θέλετε χειροτονήστε τον εσείς. Εγώ δεν τον χειροτονώ γιατί έχω ευθύνη". Επεκράτησε στενοχώρια και θλίψη και στις δύο πλευρές. Ο Καλλίνικος τους είπε: "Αν θέλετε μπορώ να φύγω, να μη λάβω μέρος στην Πανήγυρη και φωνάξτε κάποιον άλλον Μητροπολίτη να τον χειροτονήση". Τελικά έμεινε στο Πανηγύρι, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν πολύ βαρειά.
Έφυγε μετά την Πανήγυρη της Μονής και πήγε στην Μονή Διονυσίου. Ήταν πολύ στενοχωρημένος και για το ότι αναγκάστηκε να αρνηθή και για το ότι δεν του φέρθηκαν καλά οι μοναχοί. Ο Ηγούμενος της Μονής Διονυσίου αείμνηστος Γαβριήλ τον συνεχάρη και προσπαθούσε να τον αναπαύση. Στην Ιερά Μονή Διονυσίου χειροτόνησε έναν διάκονο. Στην πρόταση του Ηγουμένου π. Γαβριήλ ο Καλλίνικος απήντησε. "Αν μου τον συστήσετε εσείς, θα τον χειροτονήσω χωρίς να εξετάσω". Το είπε αυτό γιατί έτρεφε μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό στον αείμνηστο π. Γαβριήλ Διονυσιάτη. Ο π. Συμεών Διονυσιάτης είναι ένας εξαίρετος και ευλαβέστατος ιερομόναχος, ο οποίος τον ενθυμείται και συγκινείται.
Το περιστατικό αυτό διαδόθηκε πολύ στο Άγιον Όρος και όλοι εξέφραζαν, για διαφόρους λόγους τον θαυμασμό τους για την άρνησή του να χειροτονήση το συγκεκριμένο πρόσωπο. Ακόμη μέχρι σήμερα υπάρχουν μερικοί που ενθυμούνται αυτό το περιστατικό, γιατί δεν είναι καθόλου συνηθισμένο το φαινόμενο να αρνήται κάποιος Επίσκοπος να χειροτονήση, όταν η Ιερά Μονή επιλέγει τον υποψήφιο. Όχι μόνο δεν είναι συνηθισμένο, αλλά είναι και σπάνιο.
Από πληροφορίες που έχω ο μοναχός εκείνος αργότερα χειροτονήθηκε από άλλον Επίσκοπο, αλλά δυστυχώς δεν είχε καλό τέλος.
Συνετέλεσε, επίσης ο Καλλίνικος κατά ένα βαθμό στην επάνδρωση της Ιεράς Μονής του Οσίου Γρηγορίου. Βρέθηκε κάποτε στην Ιερά Μονή του Διονυσίου προσκεκλημένος σε Πανήγυρη της Ιεράς Μονής. Εκεί ευρισκόταν και ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής του οσίου Γρηγορίου Αρχιμ. Διονύσιος, ο οποίος πριν από λίγο καιρό είχε εκλεγή Ηγούμενος. Σε μια στιγμή ο π. Διονύσιος μπροστά σε άλλους τον ρώτησε τί γνωρίζει για τον π. Γεώργιο Καψάνη και την συνοδεία του, γιατί σκεφτόταν να τους καλέση στην Ιερά Μονή. Ο Καλλίνικος κάτι είχε ακούσει προηγουμένως. Για να ενθαρρύνη τον π. Διονύσιο, αλλά και για να τον εκθέση, τρόπον τινά, μπροστά σε όλους και να μη υποχωρήση, σηκώθηκε αυτόματα και αυθόρμητα από την θέση του, τον αγκάλιασε, τον φίλησε και του είπε: "Συγχαρητήρια για την σκέψη σας. Κάνατε την καλύτερη επιλογή. Θα πάτε στον Παράδεισο με αυτό που θα κάνετε".
Αυτό ήταν και το τελικό "κτύπημα". Γιατί μετά από αυτό ο π. Διονύσιος κάλεσε τον π. Γεώργιο μαζί με την συνοδεία του να έλθουν στο Μοναστήρι. Στις μετέπειτα επανειλημμένες επισκέψεις του δημοσίως τον συνέχαιρε για την πράξη του αυτή και έτσι τον έκανε να μην αισθάνεται μετανοιωμένος γι' αυτό που έκανε.
Το Μοναστήρι του οσίου Γρηγορίου, πριν πάει ο π. Γεώργιος, υπέφερε από ζηλωτικές έριδες. Έτσι για δέκα χρόνια περίπου δεν είχε επισκεφθή το Μοναστήρι για να λειτουργήση Ορθόδοξος Επίσκοπος. Αυτό το έφεραν βαρέως μερικοί μοναχοί. Έτσι η νέα αδελφότητα θέλησε να λύση αυτό το πρόβλημα. Στην πρώτη πανήγυρη της Ιεράς Μονής κάλεσαν τον αείμνηστο Μητροπολίτη Εδέσσης. Το χάρηκαν όλοι, αλλά και εκείνος. Σε όλους έκανε εντύπωση η απλότητά του, το ασκητικό του ήθος, η ευγένειά του.
Στην Τράπεζα της Ιεράς Μονής αντηλλάγησαν, όπως συνηθίζεται, λόγοι και αντίλογοι. Ομίλησαν ο Αρχιμ. Γαβριήλ, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Διονυσίου, ο νέος Διοικητής του Αγίου Όρους Δημήτριος Τσάμης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης, ο Εδέσσης Καλλίνικος και στο τέλος ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Γρηγορίου Γεώργιος. Ο λόγος του Καλλινίκου ήταν πολύ απλός άμεσος και θεραπευτικός. Σε άλλο κεφάλαιο ο αναγνώστης μπορεί να τον διαβάση απομαγνητοφωνημένο και σχολιασμένο.
Εκείνο που θα ήθελα εδώ να σχολιάσω είναι ότι ο λόγος του ήταν αποκαλυπτικός. Αυτό το επεσήμανε και στην αντιφώνησή του ο Ηγούμενος της Μονής ο οποίος είπε ότι "έπιασε" όλα τα προβλήματά τους. Αυτό κυρίως οφειλόταν στο ότι ο ίδιος μελετούσε πατερικά κείμενα, αλλά κυρίως και προ παντός ερευνούσε και εξέταζε τον εαυτό του. Και πραγματικά όποιος βλέπει τις κινήσεις του εαυτού του, των παθών, των επιθυμιών και των λογισμών αυτός είναι άριστος πνευματικός θεραπευτής.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε τα πράγματα είναι και το ακόλουθο που συνέβη μέσα στο καραβάκι πηγαίνοντας για το Άγιον Όρος.
Ήταν εποχή που "πάτησε" το πόδι του ο πρώτος άνθρωπος στην σελήνη. Το έδειξαν οι τηλεοράσεις και είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Στο καραβάκι, λοιπόν, ένας Ιερεύς από την Αθήνα πολύ μορφωμένος διηγόταν το γεγονός αυτό. Δίπλα καθόταν ο Καλλίνικος και πιο πέρα ένας απλός μοναχός, που ησκείτο στην έρημο του Άγίου Όρους, ασχολούμενος μόνον με την προσευχή. Σε μια στιγμή ο μοναχός εκείνος είπε: "Αυτά πάτερ μου είναι όλα σατανικά. Δεν πρέπει να τα πιστεύετε". Ο Ιερεύς άρχισε να χρησιμοποιή διάφορα επιχειρήματα για να πείση τον μοναχό ότι το είδε όλος ο κόσμος στην τηλεόραση. Εκείνος όμως ευρισκόμενος στον "κόσμο" του έλεγε: "Πάτερ μου ο διάβολος σάς έδειξε δια της τηλεοράσεως ότι πήγε ο άνθρωπος στην σελήνη. Αυτό είναι αδύνατον να γίνη στην πραγματικότητα". Ο Ιερεύς ερεθισμένος και αγανακτισμένος στράφηκε στον Μητροπολίτη που παρακολουθούσε σιωπηλά την έντονη συζήτηση και του είπε: "Σεβασμιώτατε, ακούτε τί λέει; Πέστε του τίποτε για να καταλάβη". Και ο Δεσπότης είπε: "Σε ποιόν πάτερ μου να πώ; Σ' αυτόν ή σε σένα; Άφησε τον άνθρωπο να πιστεύη ό,τι πιστεύει, άφησέ τον να ασχολήται με την προσευχή και ησύχαζε".
Το περιστατικό αυτό δείχνει και την εξυπνάδα του, αφού ήξερε μέχρι ποιό σημείο μπορούσε να ενεργήση και που να σταματήση, τον τρόπο με τον οποίο πλησίαζε τους μοναχούς, αλλά και την πνευματικότητα του αειμνήστου. Αυτή η πνευματική αντιμετώπιση είναι συνδυασμός αγάπης και ελευθερίας. Μπορώ να πω ότι το περιστατικό αυτό δείχνει και το πώς αντιμετώπιζε όλα τα προβλήματα στην ζωή του. Άλλοτε σιωπούσε και άλλοτε ομιλούσε. Τις περισσότερες φορές, όταν έβλεπε ότι με την συζήτηση δεν μπορούσε να βγή τίποτε καλό, σιωπούσε.
Γενικά, σεβόταν τους μοναχούς, αλλά και τον τρόπο της ζωής τους. Γι' αυτόν ήταν μεγάλο το ότι υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που προσεύχονται για όλον τον κόσμο. Όλα τα άλλα έρχονται και παρέρχονται.

ε) Η αγάπη του για το Άγιον Όρος και τον μοναχισμό

Αγαπούσε υπερβολικά το Άγιον Όρος και γενικά τον μοναχισμό. Η αγάπη του αυτή δεν ήταν στα λόγια, αλλά εκφραζόταν σε πράξη. Το λέγω αυτό γιατί υπάρχουν πολλοί που όταν επισκέπτωνται το Άγιον Όρος ή όταν βρίσκωνται με αγιορείτες πατέρες εκφράζουν τον θαυμασμό τους, αλλά αν στην πράξη αναφανούν προβλήματα δεν το σέβονται. Αυτό θα φανή καλύτερα στα επόμενα. Ήθελε πολύ οι συνεργάτες του να συνδέωνται με το Άγιον Όρος και να έχουν αγιορείτικο παραδοσιακό ήθος. Αυτό τον έκανε να έχη εμπιστοσύνη. Χαιρόταν που πήγαιναν στο Άγιον Όρος. Όταν κάποιος ήθελε να γίνη ιερομόναχος τον έστελνε στο Άγιον Όρος για να δοκιμασθή και να βοηθηθή.
Έπειτα επεδίωκε πολύ την επικοινωνία με τους μοναχούς του Άγίου Όρους. Προσκαλούσε στην Έδεσσα μοναχούς, τους παρακαλούσε να εξομολογούν τον κόσμο και να κηρύττουν και γενικά να βοηθούν το ποίμνιό του.
Παρά το ότι αγαπούσε τους αγιορείτες μοναχούς και τους χρησιμοποιούσε στο έργο του, εν τούτοις δεν δεχόταν ιερομονάχους που έφευγαν από το Άγιον Όρος και μάλιστα χωρίς την ευλογία του Γέροντός τους. Θυμάμαι πολλά τέτοια περιστατικά. Τους προέτρεπε να επιστρέφουν στο Άγιον Όρος και να κάνουν υπακοή στον Γέροντά τους. Σεβόταν απόλυτα και το Άγιον Όρος και την παράδοση του μοναχισμού.
Μιλούσε συνεχώς για τον μοναχισμό, για το έργο των μοναχών και φυσικά για το "Περιβόλι της Παναγίας". Λόγω όλων αυτών των γεγονότων, πολλά παιδιά τόσο από τα Γιαννιτσά όσο και από την Έδεσσα και τα Κουφάλια έγιναν μοναχοί. Εκείνος το χαιρόταν υπερβολικά, αν και δεν πίεζε κανέναν να επιλέξη τον δρόμο αυτό. Αν γινόταν μια έρευνα θα διαπιστωνόταν ότι δεκάδες παιδιά κατά την διάρκεια της αρχιερατείας του, εμπνεόμενα τόσο από τον ίδιο όσο και από τους συνεργάτες του, που εργάζονταν μέσα στο δικό του πνεύμα, επέλεξαν την μοναχική ζωή και ακολούθησαν "οδούς σκληράς". Πολλοί από αυτούς ζουν τώρα στο Άγιον Όρος και αγωνίζονται εναντίον των παθών και του διαβόλου.
Όσο μπορούσε βοηθούσε παιδιά να μονάσουν. Το λέγω αυτό γιατί, δυστυχώς και πολλοί "ευσεβείς" άνθρωποι ενώ μιλούν για τον μοναχισμό, όταν βρεθούν μπροστά σε περιστατικά που δικά τους παιδιά επιθυμούν την εγκαταβίωσή τους στο Άγιον Όρος και όχι την ιεραποστολική δράση στον κόσμο πλησίον τους, δυσανασχετούν και τα εμποδίζουν. Ο Γέροντας μου το χαιρόταν έστω κι αν έτρεφε άλλα σχέδια.
Για παράδειγμα να αναφέρω τον θεολόγο Γρηγόριο Πασσαλιμανιώτη, για τον οποίο ο ίδιος είχε διάφορα όνειρα. Ήθελε να τον πάρη κοντά του όταν θα τελείωνε την θεολογία, να τον χειροτονήση και να τον βοηθά στο έργο του. Εκείνος προτίμησε το Άγιον Όρος. Ο Γέροντας στενοχωρήθηκε μεν κατ' αρχάς όχι για την μετάβασή του στο Άγιον Όρος, αλλά για το ότι δεν του είχε πη τίποτε πριν φύγη, αλλά τελικά χάρηκε πολύ.
Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για κάποιο παιδί, τον Ιωάννη Κυριακού, τον μετέπειτα ιερομόναχο π. Παΐσιο. Υπήρχε μια δυσκολία για να καρή μοναχός εκείνον τον καιρό στο Άγιον Όρος. Και γι' αυτό ο π. Παΐσιος που ησκείτο τότε κοντά στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα τον έστειλε στον Εδέσσης Καλλίνικο, επειδή καταγόταν από την επαρχία του, για να του βρη λύση. Ο Καλλίνικος κατάλαβε ότι το παιδί ήθελε να γίνη μοναχός στο Άγιον Όρος. Γι' αυτό επειδή υπήρχαν μερικές δυσκολίες, τον ενέγραψε σε μοναστήρι της περιφερείας του, έδωσε την άδεια να καρή στο Άγιον Όρος ως μοναχός, και αργότερα του έδωσε και το απολυτήριο για να γραφή σε Μονή του Αγίου Όρους. Το έκανε αυτό για να τον βοηθήση, έστω κι' αν ο ίδιος θα ήθελε να τον χειροτονήση και να τον έχη κοντά του.
Υπάρχει και μια άλλη περίπτωση. Κάποιος Συνεργάτης του ήταν στενοχωρημένος γιατί ένα από τα καλύτερα παιδιά του προτιμούσε να μονάση στο Άγιον Όρος. Ο Δεσπότης είδε το πρόβλημα και πήρε το μέρος του παιδιού, αν και ο ίδιος θα επιθυμούσε πολύ να τον εντάξη στον κύκλο των Συνεργατών του, και τον βοήθησε όσο μπορούσε να πραγματοποιήση τον ιερό του πόθο.
Αγαπούσε μέχρι υπερβολής τα Μοναστήρια και επεδίωκε την επανδρωσή τους. Κατά την αρχιερατεία του δημιουργήθηκαν καινούριες αδελφότητες και υπήρξε κτιριακός οργασμός στα υπάρχοντα Μοναστήρια. Δυστυχώς από τις διάφορες δυσκολίες που παρατηρήθηκαν και κατά την διάρκεια της αρχιερατείας του, αλλά και μετά τον θάνατό του έφυγαν τρεις μοναχικές αδελφότητες και γενικά ανεστάλη το ρεύμα της αναπτύξεως και ανανεώσεως του μοναχικού δυναμικού. Αυτή η μοναχική άνθηση στην Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης δεν ήταν ανεξάρτητη από το δικό του ασκητικό και μοναχικό πνεύμα. Γι' αυτό ο Ηγούμενος των Ιβήρων π. Βασίλειος του έγραψε κάποτε ότι η αγάπη του προς τον μοναχισμό είναι ίδιον επισκόπου με ορθόδοξο ήθος και εκκλησιαστικό φρόνημα.
Στα κηρύγματά του και τις προσωπικές συναντήσεις μιλούσε συνεχώς για οσίους ασκητές όπως τον Μ. Αντώνιο, τον όσιο Παχώμιο, τον αββά Παύλο τον απλούν κ.ά. Ιδιαιτέρως έκανε λόγο για την ένδοξη κοίμηση του αββά Σισσώη. Του έκανε μεγάλη εντύπωση ο τρόπος της κοιμήσεώς του και την διηγόταν με πολλά επιφωνήματα. Ενθουσιαζόταν πολύ για το ότι και ο άγιος Αθανάσιος Πατριάρχης Αλεξανδρείας και ο όσιος ασκητής Αντώνιος χαρακτηρίζονται "Μεγάλοι". Έλεγε χαρακτηριστικά ότι "μέσα στην Εκκλησία υπάρχει ενότητα που δημιουργεί η αγιότητα". Η αγάπη του στους ασκητές και τους μοναχούς φαίνεται από το ότι όταν πήγαμε στην Αγγλία για εγχείρηση μαζί του πήρε μόνον την Αγία Γραφή, την Σύνοψη για τις προσευχές και το Λειμωνάριο. Μέσα στο πνεύμα αυτό ζούσε. Αυτή ήταν η ατμόσφαιρα της πνευματικής του ζωής.
Η επίδραση του Αγίου Όρους φαινόταν στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε τα προβλήματα της ζωής του, αλλά κυρίως και προ παντός στον τρόπο της αντιμετωπίσεως της ασθενείας του και τον οσιακό του θάνατο. Αν ο αναγνώστης διαβάση προσεκτικά το χρονικό της ασθενείας, που δημοσιεύεται σε άλλο κεφάλαιο θα διαπιστώση την αγιορείτικη συνείδησή του. Ήταν πραγματικά "ένας ασκητής επίσκοπος".
Μερικοί, επειδή ο Καλλίνικος πέρασε ως φοιτητής από την οργάνωση της "Ζωής", τον θεωρούσαν "οργανωσιακό". Όμως από την πολυετή αναστροφή μαζί του κατάλαβα ότι ο Γέροντάς μου δεν είχε επάνω του ίχνος οργανωσιακού πνεύματος. Εκτιμούσε πολύ τους ανθρώπους αυτούς, επειδή εργάζονταν ανιδιοτελώς και θυσιαστικά για την Εκκλησία, αλλά ο ίδιος ζούσε σε μια άλλη ατμόσφαιρα γιατί είχε μεγαλώσει με το αληθινό αγιορείτικο πνεύμα.
Χαρακτηριστικά ο Ηγούμενος Ιβήρων Αρχιμ. Βασίλειος μου είπε κάποια μέρα: "Είναι ωραίος! Δεν μπορούσε να κολλήση τίποτε οργανωσιακό επάνω του. Αυτός είχε το ήθος του παππού του και της γιαγιάς του. Είχε ένα δυνατό υπόστρωμα". Αυτό το είπε ύστερα από μια επίσκεψη που είχε κάνει στο Μοναστήρι του Σταυρονικήτα όταν τους έλεγε διάφορες ιστορίες από τον παππού του και την ασκήτρια γιαγιά του.
Γενικά εκείνο που ήθελα να υπογραμμίσω είναι ότι ο αείμνηστος Μητροπολίτης Εδέσσης κυρός Καλλίνικος ήταν πραγματικά ορθόδοξος, αγιορείτης στην καρδιά και την ζωή, έζησε και κοιμήθηκε όπως έζησε μικρό παιδί κοντά στον παππού και την γιαγιά του, και μέσα στην λατρευτική ζωή της Εκκλησίας, μέσα στην αγκαλιά της Εκκλησίας και μέσα στην στοργική θεομητορική παρουσία της Παναγίας της Προυσιώτισσας, που είναι το πραγματικό και έμψυχο Άγιον Όρος.