Γιώργος Κουτσοδιάκος
Ο Κύριος λέει : «Ο δίκαιος πεθαίνει κι όμως
κανένας δεν το παίρνει κατάκαρδα` χάνονται
οι ευσεβείς χωρίς να το αντιληφθεί κανένας.
Αλλά ο δίκαιος απ' την κακία απομακρύνεται,
για να μπει στην ειρήνη` σε μια μακαριότητα
αναπαύονται εκείνοι που ακολούθησαν
το δρόμο το σωστό.»
(Προφήτης Ησαϊας 57 : 1-2 )
Η μνημόνευση ενός καλού φίλου που μετοίκησε στην χώρα των Ζώντων, έχω την εντύπωση ότι είναι από μόνο του ένα γεγονός χαρμόσυνο, ικανό να πατάξει κάθε λήθη και λησμονιά ...;
Το γραπτό αντάμωμα αυτής της μνήμης, για την πρόσκαιρη βιωτή του είναι μια κίνηση που μπορεί να θέλει να εκφράσει απλά μια ευγνωμοσύνη για την γνωριμία ...;
Η ενθύμηση όμως για την κοίμησή ενός χριστιανού που αποδήμησε για την ποθητή πατρίδα, την μέλλουσα «αγία Πόλη, τη νέα Ιερουσαλήμ», είναι βέβαιο ότι δηλώνει μια εσχατολογική ελπίδα προς «εαυτούς και αλλήλους», γι' αυτήν την επανασυνάντηση (ή μάλλον για την αληθινή μας συνάντηση) στην Βασιλεία του Χριστού εκεί « που ο Θεός θα είναι μαζί τους - και - θα διώξει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους, κι ο θάνατος δε θα υπάρχει πια ούτε πένθος ούτε κλάμα ούτε πόνος θα υπάρχει πια, γιατί τα παλιά θα έχουν περάσει και όλα θα έχουν γίνει καινούρια».
1.Ο θάνατος βέβαια, εξακολουθεί να αποτελεί ένα τραγικό γεγονός για ολόκληρη την κτίση , είναι όμως και «ο τελευταίος εχθρός που θα συντριφτεί»
2. Γι' αυτό «το μεσοδιάστημα από την Ανάσταση του Χριστού μέχρι την καθολική Ανάσταση είναι συνέχιση του πολέμου (πολέμου αληθινού, κι όχι «στημένου») με το κακό, το οποίο υπάρχει και παραυπάρχει ακόμη, αλλά ψυχορραγεί ανάμεσα στην αποφασιστική μάχη που έχει ήδη κερδηθεί, και την τελική νίκη της Ζωής που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Είναι αυτό που ωραιότατα δηλώνεται ψαλτά το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής : μετά την Ανάσταση του Χριστού, «βασιλεύει, αλλ' ούκ αιωνίζει άδης του γένους των βροτών».
3.Είναι αρκετές οι φορές που αναζητούμε την «πνευματικότητα», την «ασκητικότητα», την «χαρισματηκότητα», την «ακεραιότητα» και την «αγιότητα» σε γεροντάδες, επισκόπους, εγγάμους ιερείς , αγάμους αρχιμανδρίτες, κατατοπισμένους θεολόγους, υπερδραστήριους «θρησκευτικά» λαϊκούς κλπ αναζητώντας μια σχεδόν μαγική λύση ή συνταγή στα «υπαρξιακά» ή εσωτερικά μας «κενά», κάτι ανάλογο δηλαδή με αυτό που συμβαίνει στις διάφορες «χαρισματικές» σέκτες σε Ανατολή και Δύση.
Χαρίσματα και χαρισματούχοι βέβαια γέροντες, επίσκοποι, ιερείς, θεολόγοι και πιστοί λαϊκοί φυσικά και υπήρχαν , υπάρχουν και θα υπάρχουν. Ο προβληματισμός όμως που γεννιέται από αυτό βρίσκεται : 1) Στο ότι υπερτονίζουμε και υπερβάλουμε στις χαρισματικές εμπειρίες κάποιων γερόντων λαϊκών ή κληρικών εις βάρος της αναφοράς στον εσταυρωμένο βίο τους και στον Εσταυρωμένο για μας Χριστό.
Και 2) Η στάση μας ως μελών της μιας αδιαίρετης Εκκλησίας δείχνει τέτοια υπερβολική «πνευματική ωριμότητα» σε σημείο μάλιστα που τα τάματά και οι προσφορές μας για ανθρώπους που αγαπάμε ή για συγκεκριμένα αιτήματα που περιμένουμε απαντήσεις , να γίνονται τελικά δεκτά από τον Χριστό! Όταν όμως αργότερα μας ζητηθεί από Εκείνον να υπηρετήσουμε εμείς ή τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας , με οποιονδήποτε τρόπο αυτό το συγκεκριμένο εκκλησιαστικό σώμα, είτε ως ιερείς, είτε ως μοναχοί είτε με σπουδές στην θεολογία της Εκκλησίας ...;μάλλον θα στρίβαμε ( κοντολογίς θα την κάναμε στον Χριστό ) δια της απαντήσεως ότι : αυτά είναι κλίσεις (ή κλήσεις ) και χαρίσματα που δίνονται από τον Θεό ή θα βρίσκαμε άλλες ποιο έξυπνες υπεκφυγές. Οπότε και οι εκφωνήσεις «τα Σά εκ των σών Σοι προσφέρομεν κατά πάντα και δια πάντα» που με τόση «κατάνυξη» ακούγονται σε κάθε λειτουργία, μάλλον θα πήγαιναν περίπατο.
Το αποτέλεσμά της πίστης μας είναι να «θρησκεύουμε» όχι για να γίνουμε μια γέφυρα υπηρεσίας του εκκλησιαστικού Σώματος, αλλά για «να ζητήσουμε υγεία (το μεγαλύτερο αγαθό!!), καλή πρόοδο του σπιτιού και των παιδιών μας, γιατί όχι και ...;λίγα χρήματα για το εξοχικό και το δεύτερο αμάξι! Δηλαδή μια συναλλακτική και ειδωλολατρική σχέση. Οι προσφορές (κεριά-πρόσφορα-λάδι-αρτοκλασίες-εικόνες) έπαψαν πλέον να είναι έκφραση αγάπης και διάθεσης και έγιναν ...; «λάδωμα» για επίτευξη σκοπών».
4.Είχα την χαρά και συνάμα την τιμή να γνωρίσω στα τελευταία χρόνια της επίγειας βιωτής του, κάποιον (γι' αυτόν και η προλογική μακρηγορία ) που αγωνίστηκε στο Εκκλησιαστικό άθλημα και δεν έστριψε δια ωφελιμιστικών απαντήσεων` θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποιον που αγάπησε την Εκκλησία με δυο συνεργίες : την δικιά του και αυτήν του Χριστού ...;κάτι που τόσο όμορφα έκφρασε μια Ρωσίδα δια Χριστόν σαλή όταν έγραφε : «Ο Θεός και η ψυχή μου, αίροντας τον σταυρό της».
5.Ο π. Αγαθάγγελος (κατά κόσμο Ευάγγελος Αποστόλου) γεννήθηκε το 1958 στα Καλύβια Αττικής και προερχόταν από 5μελή οικογένεια ( μαζί με τις αδερφές του Θεοδώρα και Μαρία ). Πρόκειται δηλαδή για έναν από αυτούς που αγωνίστηκαν στο εκκλησιαστικό πένταθλο κάπου εδώ κοντά μας, στα «ασκητικά» Μεσόγεια ...;
Ο π. Αγαθάγγελος είχε πάρει την ρασοφορία του ( την λεγόμενη ρασοευχή) από τον γέροντα Ευθύμιο τον τότε ηγούμενο της μονής Εσφιγμένου του Αγίου όρους. Στο Άγιο όρος έκατσε περίπου συνολικά τρία χρόνια, από το 1977 μέχρι και το 1980 , συμπεριλαμβανομένης και της παραμονής του στην μονή Μεγίστης Λαύρας.
Αργότερα κατά το 1981 έφυγε και επέστρεψε στα γνώριμά του Μεσόγεια, εγκαταβιώνοντας στην μονή Μεταμόρφωση του Σωτήρος του Κουβαρά, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1987. Ακολουθούσε το παλαιό ημερολόγιο μέχρι το 1987, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι διέκοψε και τις επαφές του και τις σχέσεις του με ανθρώπους που τους αγαπούσε και τον αγαπούσαν στο παλαιό ημερολόγιο.
Γνωρίζω μέσα από τις συζητήσεις που είχαμε ότι δεν ήταν το ημερολογιακό αυτό που τον ενοχλούσε, αλλά ήταν ο άκριτος καταιγισμός έντυπων λιβελογραφημάτων και λεκτικών φονταμενταλισμών - από κάθε πλευρά - αυτό που του ράγιζε την καρδιά περισσότερο και όχι τα πρόσωπα` γιατί τελικά αυτή η μυωπική αντιπαράθεση περί ημερολογίου μπορεί να μην ήταν και κατάρα αλλά μια ευλογία, ενθυμούμενος και τα λόγια της γερόντισσας Ταρσώς: « γιατί πειράζει να δοξάζετε δυο φορές τον χρόνο ο Χριστός;».
Την γερόντισσα Ταρσώ γνώριζε προσωπικά ο π. Αγαθάγγελος , την εκτιμούσε, την αγαπούσε και ήταν από τους πρώτους που είχανε δηλώσει δημόσια ότι πρόκειται για μια δια Χριστόν σαλή και όχι απλώς για μια «τρελή».
Έχω την εντύπωση ότι την ίδια γνώμη θα έχουν για τον π. Αγαθάγγελο και τα τόσα μοναστήρια με τους ηγούμενους και τις ηγούμενες, τους μοναχούς και τις μοναχές, τους φίλους του λαϊκούς, τα πιστά μέλη του εκκλησιαστικού σώματος, που αδιάκοπα επισκεπτόταν, συζητούσε και νοιαζόταν για τις διάφορες πνευματο-ψυχοσωματικές ανάγκες που προέκυπταν ...;ή αλλιώς, υλικές και πνευματικές όπως αρέσκονται να διχοτομούνται από αρκετούς ανθρώπους σήμερα.
Το 1988 ο π. Αγαθάγγελος ήρθε σε επαφή με τον (πρώην) Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Αγαθόνικο, όπου τότε ήταν πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης Φθιώτιδας, και εγκαταβίωσε στην Μονή Αγάθωνος που υπαγόταν στην προαναφερθείσα Μητρόπολη. Από το 1991 επέστρεψε και πάλι στα Μεσόγεια όπου και εγκαταβίωσε στον Άγιο Αθανάσιο Κουβαρά (ακόμα τότε δεν είχε καταγραφεί ως Ανδρική Μονή ) και ήταν ο πρώτος μοναχός που εγγράφτηκε στην κοινοβιακή μονή του Αγ. Αθανασίου Κουβαρά.
Είχε σπουδάσει θεολογία ( στο τμήμα κοινωνικής θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ) και ήθελε κάποια στιγμή να κάνει μεταπτυχιακό στην ψυχολογία.
Ο π. Αγαθάγγελος είχε μια σπάνια όρεξη για διάβασμα και μελέτη ...;διάβαζε παράλληλα με ενθουσιασμό Αγιά Γραφή, θεολογία, ασκητικά συγκράματα, ψυχιατρική και είχε μια ακόρεστη δίψα για την φιλολογία` μια φορά είχε επισκεφθεί το μοναστήρι μια φιλόλογος και θυμάμαι που την ρωτούσε συνεχώς για συγκεκριμένες λέξεις και για τα νοήματά τους.
Κουβέντιαζε με τους ποκίλους επισκέπτες της μονής του Αγ. Αθανασίου Κουβαρά για ζητήματα πίστης και ζωής` όταν κάτι δεν το θυμόταν ή δεν ήταν σίγουρος ή δεν γνώριζε, αμέσως ρωτούσε τους άλλους πατέρες της αδελφότητας, επιβεβαιώνοντας την ευαγγελική προτροπή «μην κάνετε όλοι σας το δάσκαλο, γιατί πρέπει να ξέρετε ότι οι δάσκαλοι θα κριθούμε αυστηρά»6, επιμένοντας αδιάκοπα να είναι ένας μαθητής και όχι διδάσκαλος!
Την πρώτη φορά που τον συνάντησα ήταν τέτοια η εγκαρδιότητα του και η αγκαλιά του που δεν μπορώ να κρύψω ότι παραξενεύτηκα, δεν ήμουν συνηθισμένος σε κάτι παρόμοιο` και όμως ο π. Αγαθάγγελος αγκάλιαζε με αυτό το περίσσευμα της καρδιάς του, και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, κάθε προσκυνητή που συναντούσε ...;παρόλα αυτά αρκετοί ήταν αυτοί που παρεξήγησαν αυτήν την εγκαρδιότητα του και δεν παρέλειψαν να τον στεναχωρήσουν.
Από τους λίγους εσπερινούς που είχα την ευκαιρία να παρευρίσκομαι μαζί με τον π. Αγαθάγγελο, δεν μπορώ να ξεχάσω και την τόσο κατανυκτική του φωνή στην ψαλμωδία. Του άρεσε τόσο πολύ να ψέλνει όμορφα και καθαρά τους στοίχους των ψαλμών ...;μια φορά μου ζήτησε στενοχωρημένος συγνώμη που δεν με προσκάλεσε στο ψαλτήρι μαζί του, ενώ δεν ήξερε καν αν μπορώ, αν γνωρίζω ή αν μου αρέσει να ψέλνω, απλά ένοιωθε τέτοια χαρά ο ίδιος που πίστευε ότι όλοι μπορούν να τα καταφέρουν.
Μαζί με ένα συγγενικό πρόσωπο που έχει ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας επισκεφτήκαμε μια μέρα το μοναστήρι. Όταν τον αντίκρισε ο π. Αγαθάγγελος άρχισε αμέσως με τέτοια απλότητα πίστης να του αφηγείται παρόμοιες περιπτώσεις ασθενειών που ο Αγ. Αθανάσιος είχε θεραπεύσει ...;τα έλεγε με τόση ζεστασιά που αμέσως μετάφερε την ελπίδα στον πάσχοντα. Αμέσως ετοίμασε τα αναγκαία και μας οδήγησε χωρίς δεύτερη κουβέντα στο μυστήριο του ευχελαίου. Ένας άλλος πατέρας της μονής ο π. Β (που θα μας έκανε και το ευχέλαιο), λίγο πριν ξεκινήσει το μυστήριο μας εξιστορούσε πως ο Αγ. Αθανάσιος τον είχε θεραπεύσει λίγα χρόνια πριν από την ίδια ασθένεια ...;θάλεγε κανείς ότι όλη η μικρή αδελφότητα του Αγ. Αθανασίου ζούσε μένα αδιάκοπο θαύμα, που καμία ορθολογιστική αντίρρηση δεν μπορούσε να υψώσει τείχη γύρω της.
Η φιλοξενία αλλά και το χιούμορ του π. Αγαθάγγελου άφηναν κάποιες στιγμές σοκαρισμένο εμένα και τον καθωσπρεπισμό μου... τα αστεία του δεν είχαν σχέση με τον ψευδό-ηθικιστικό πουριτανισμό που μπορεί να καλλιεργείται στις διάφορες χριστιανικές οργανώσεις, είχε όμως καθαρό χιούμορ με έναν έξυπνο αυτοσαρκασμό.
Κάποιοι προσκυνητές και φίλοι της μονής έφερναν διάφορα τρόφιμα κλπ στην μονή ...;Μια Κυριακή μετά την θεία λειτουργία, καθώς βγαίναμε από τον ναό τον πλησίασε μια γύφτισσα και τον παρακαλούσε να της δώσει χρήματα ...;
Ο π. Αγαθάγγελος με τόση ειλικρίνεια της εξήγησε δημόσια όπως συνήθιζε να λέει : « Καλή μου, εγώ είμαι μοναχός και δεν έχω χρήματα!» , η απάντησή του ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία. Αν έριχνες μια ματιά γύρω σου , θα διαπίστωνες ότι στην μονή τα πάντα ήταν λιτά και απέριττα. Η απάντηση του π. Αγαθάγγελου προφανώς είχε και έχει να πει πολλά στις μέρες μας, φανερώνοντας πολλές καρδιές!
Ο π. Αγαθάγγελος σαν άλλος Παύλος μίλησε για το ευαγγελικό αυτονόητο του «είμαστε φτωχοί, κάνουμε όμως πολλούς να πλουτίσουν»7 , κάτι που σήμερα ορισμένοι λανθασμένα το θεωρούν ως κριτήριο ή αποτέλεσμα αγιότητας. Μια γερόντισσα από την μονή Χρυσοπηγής στα Χανιά της Κρήτης , όταν οι αδελφές της μονής τόλμαγαν να τις θυμίσουν γεγονότα σπάνιας θυσίας και ταπείνωσης, αυτή τους απαντούσε λακωνικά : « Αδελφές, μην προσπαθούμε να μετατρέψουμε σε επίτευγμα το καθημερινό μας καθήκον, αν το έχουμε, χάριτι Θεού, εκτελέσει ποτέ ...;»8
Η συνάντησή του με την γύφτισσα είχε και συνέχεια ...; αφού τις εξήγησε ότι δεν έχει χρήματα , πήγε αμέσως στην κουζίνα της μονής και τις έφερε μια μεγάλη τσάντα γεμάτη τρόφιμα, και για να μην γνωρίζει η δεξιά του τη θα πράξει η αριστερά του , δεν παρέδωσε ο ίδιος την τσάντα, αλλά, παρακάλεσε τον γράφοντα να τις την προσφέρει ...;
Ένα είναι βέβαιο, ο π. Αγαθάγγελος δεν πίστευε σε προσδοκίες εσχατολογικής μισθαποδοσίας! Απλά πίστευε ότι στο πρόσωπο του κάθε φτωχού αδελφού του ήταν όχι ένας ακόμα πονεμένος ή αδικημένος άνθρωπος ...;αλλά Αυτός ο ίδιος ο Χριστός!
Οπότε και δεν περίμενε να ακούσει το «εύγε δούλε» στην επερχόμενη μακαριότητα του στα έσχατα αλλά γέμιζε με φως η καρδιά του μόνο που ατένιζε τον Χριστό στο πρόσωπο του φτωχού επαίτη αδελφού του ...; κατά το ασκητικό απόφθεγμα : « είδες τον αδελφό σου ; Είδες τον Θεό!».
Λίγους μήνες πριν κοιμηθεί του ζήτησα να συνεργαστούμε σε κάτι που είχε σχέση με την Εκκλησία και την θεολογία ...;αυτός αμέσως με παρέπεμψε σε άλλους πατέρες που τους θεωρούσε ποιο έμπειρους. Δεν μπορούσα να καταλάβω αυτή την έμμεση άρνησή του. Μέχρι που τις παραμονές των Χριστουγέννων του 2004 έλαβα ένα τηλεφωνικό μήνυμα από τον π. Ε που με πληροφορούσε ότι ο π. Αγαθάγγελος κοιμήθηκε!
Στην κηδεία του που έγινε στον κεντρικό Ναό στα Καλύβια δεν μου έκανε έκπληξη το πλήθος κόσμου που συνέρρεε για τον τελευταίο ασπασμό` ήταν κάτι αναμενόμενο, ο π. Αγαθάγγελος ήταν (κατά κοινή ομολογία και των πατέρων της μονής ) η ψυχή του Αγ. Αθανασίου.
Κατά την εξόδιο ακολουθία μίλησε και ο γέροντάς του π. Νεκτάριος Βιτάλης, που μεταξύ των άλλων είπε ότι : δυο-τρεις μέρες πριν κοιμηθεί ο π. Αγαθάγγελος του είχε ζητήσει να εξομολογηθεί γιατί πίστευε ότι θα τον προλάβει ο θάνατος. Ο π. Νεκτάριος του είπε να μην ανησυχεί και ότι από εβδομάδα ( μετά τα Χριστούγεννα ) θα πηγαίνανε μαζί σε γιατρό ...;τελικά ο π. Αγαθάγγελος είχε δίκιο! Εξομολογήθηκε , κοινώνησε και κοιμήθηκε ...; Ο σεβ. μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος δεν παρέλειψε και αυτός να αναφέρει ότι ο π. Αγαθάγγελος ήταν το «κρυφό διαμάντι της Μητροπόλεως» ...;
Προσωπικά γνώριζα ότι είχε κάποιες χρόνιες ενοχλήσεις στην καρδιά του ...;αυτή η καρδιά που μπόρεσε να χωρέσει τόσους πολλούς, τελικά δεν άντεξε την παραμονή των Χριστουγέννων και αμέσως μετά την πρωινή θεία λειτουργία τον μετοίκησε κοντά σε Αυτόν που δεν τον χωράει το σύμπαν, στον αγαπημένο του Νυμφίο Χριστό!
Όμως, π. Αγαθάγγελε έχω την εντύπωση ότι δεν θα ήθελες να συνεχίσω άλλο, ήδη σε ενόχλησαν όσα έγραψα ...; να εύχεσαι για μας, ακόμα και αν εμείς λησμονούμε να σε μνημονεύσουμε ...; Χριστός Ανέστη αδελφέ μου και καλό μας αντάμωμα!
1. Αποκ.21:3-5
2. Κορινθίους Α΄15:26
3. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου , με την ψυχή στα πόδια , σελ. 33, εκδόσεις Εν πλώ 2007
4. Αρχ. Θεοδόσιος Μαρτζούχος, περ.Σύναξη τ.102,σελ.10
5. Η θυσία του αδελφού, Αγ. Μαρία Σκομπτσόβα, σελ.80, εκδ. Δορκάς 2007
6. Ιάκωβος 3:1
7. Κορινθίους Β΄6:10
8. Γερόντισσα Θεοσέμνη , σελ. 23, εκδ. Ιερά μονή Χρυσοπηγής Χανιά 2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου